తెలుగు ' బ్రౌణ్యం'

" ప్రపంచం లోని తెలుగు పరిశోధకులు,ప్రొఫెసర్లు, సాహితీ సంస్థలు, విద్యావేత్తల సేవలన్నీ కలిపినా బ్రౌన్ చేసిన సేవల్లో పావువంతుకు కూడా సరితూగవు "
బంగోరె ( బండి గోపాలరెడ్డి ) అన్నా ఈ మాటలు అక్షర సత్యాలు

' ఆ నిష్కామ భాషాభిమాని ఆంధ్రులకు పూజాపాత్రుడు '
దేశోద్ధారక కాశీనాధుని నాగే్శ్వరరావు పంతులుగారి వ్యాఖ్య ఇది.

తాళ పత్రాలలో శిధిలమై పోతున్న ఎన్నో విలువైన గ్రంథాలను వెలుగులోకి తీసుకువచ్చిన ఆంధ్ర భాషోద్ధారకుడు బ్రౌన్. నవ్యాంధ్ర భాషా సాహిత్య నిర్మాత. 1798 నవంబరు 10 వ తేదీన కలకత్తాలో జన్మించిన చార్లెస్ ఫిలిప్ బ్రౌన్ తన 14 యేటనే తండ్రి మరణించటంతో ఇంగ్లండ్ వెళ్ళి పోయాడు. చదువు పూర్తి చేసుకుని 1817 లో కుంఫిణీ ఉద్యోగిగా మన దేశం వచ్చాడు. మద్రాసులో ఉద్యోగం చేస్తూ అందులో భాగంగా తెలుగు భాషను నేర్చుకున్నాడు. అయితే తెలుగు భాషనేర్చుకోవడానికి ఒక శాస్త్రీయ పద్ధతి అనేది లేకపోవడం గమనించిన బ్రౌన్ భాషను సంస్కరించడానికి పూనుకున్నాడు. ఆ ప్రయత్నంలో పట్టుదలతో తెలుగును క్షుణ్ణంగా అధ్యయనం చేసాడు. అనేక వ్రాత ప్రతులను సేకరించి వాటిని పరిష్కరించి మేలు ప్రతులను వ్రాయడానికి తన స్వంతఖర్చుతో ఎందరో పండితులను నియమించాడు. 1822 లో బందరుకు అసిస్టెంటు జడ్జిగా బదిలీ కావడం మరింత కలిసి వచ్చింది.

మద్రాసులో ఉండగా శిధిలావస్థలో ఉన్న మనుచరిత్ర, వసుచరిత్ర, భాగవత, పలనాటి వీర చరిత్ర, తారాశశాకం మొదలైన గ్రంథాలను సేకరించి మేలు ప్రతులను వ్రాయించాడు. అప్పట్లో మనుచరిత్ర సంపూర్ణ ప్రతులు ఆంధ్ర దేశంలో నాలుగు మాత్రమే ఉండేవని ఆయన రాతలను బట్టి తెలుస్తోంది. చాలా గ్రంథాలను సంస్కరించి భద్రపరచడంతో బాటు వాటిలో కొన్నిటికి ఇంగ్లీషులో అనువాదాలు కూడా చేసాడు.

1824 లో అనుకోకుండా వేమన పద్యాల గురించి తెలుసుకుని వాటిని సేకరించడానికి పూనుకున్నాడు. 1829 లో కొన్ని పద్యాలకు ఆంగ్లానువాదం చేసి ప్రచురించాడు. తర్వాత చాలా పద్యాలు సేకరించాడు. మధ్యలో 1834 నుండి 1837 వరకూ ఇంగ్లాండ్ వెళ్ళినా కూడా తెలుగు భాషా శొధన కొనసాగించాడు. తెలుగు భాషకు ఆంగ్లంలో వ్యాకరణాన్ని, తెలుగు సాహిత్యంలో చంధశాస్త్ర వివరణ గ్రంధాన్నీ బ్రౌన్ అందించాడు. ఆయనకు అజరామర కీర్తిని తెచ్చిపెట్టన గ్రంధాలు ఇంగ్లీషు తెలుగు, తెలుగు ఇంగ్లీషు నిఘంటువులు. ఈనాటికీ అవి ప్రామాణిక గ్రంధాలే ! 1852 లో వీటి్ని వెలువరించాడు. 1884 లో ఆయన చనిపోయే వరకూ కూడా ఆ నిఘంటువులను పునర్విమర్శ చేస్తూ ఆధునీకరిస్తూనే ఉన్నాడు. ఆయన చేసిన తెలుగు భాషా సారస్వత సేవ ఆయనకు శాశ్వత కీర్తి ప్రతిష్టలను అందించింది. తెలుగు భాష ఉన్నంతవరకూ బ్రౌన్ దొర గుర్తుండి పోతాడు. విదేశీయుడైనా తెలుగు వారెవరూ చెయ్యని, చెయ్యలేని భాషా సేవ బ్రౌన్ చేసాడు. ఆయన లేకపోతే వేమన పద్యాలు, పురాతన గ్రంథాలు మనకి దక్కేవి కాదేమో ! అందుకు తెలుగు జాతి మొత్తం ఆయనకు ఋణపడి ఉంది. ఉంటుంది.

( చార్లెస్ ఫిలిప్ బ్రౌన్ జన్మదిన సందర్భంగా తెలుగుజాతి తరుఫున ఘన నివాళులర్పిస్తూ ……….. )